Gizli şeker dediğimiz durum, kişinin kan şekeri düzeyinin normalden yüksek olduğu ( 100 mg/dl den yüksek) ancak diyabet tanısı koymaya yeterli yükseklikte olmadığı ( 126 mg/dl'den küçük)  durumda kişi pre-diyabetik olarak tanımlanır.  Yani hastanın açlık kan şeker düzeyi 100 mg/dl ile 126 mg/dl arasındadır. 

Yapılan çalışmlarda bu pre-diyabetik hastaların yaklaşık %10-15'inde zaman içierisinde diyabet hastalığı geliştiği gözlenmiştir. Yine bu çalışmalarda görülmüş ki bu hastaların büyük çoğunluğu 10 yıl içinde tip 2 diyabet hastalığına ilerlemiştir. Yani gizli şeker , şeker hastalığı için aday olma durumudur. 

Gizli şeker hastalarının kan şekeri normal olan bireylere göre kalp ve damar hastalığına yakalanma riski yaklaşık 2 kat artmıştır. Bu risk diyabet hastalarında 4 kata kadar çıkmaktadır. Bu nedenle erken saptanan gizli şeker hastalarında yapılacak yaşam tarzı değişiklikleri ve gerektiğinde verilecek olan ilaç tedavileri ile bu risk azaltılabilir ya da önlenebilir. 

Burada üzerinde durulması gereken diğer bir konuda ' bozulmuş glikoz toleransı ' ( BGT) ve 'bozulmuş açlık glikozu' (BAG) kavramlarıdır. Bu iki kavram hastaya yapılan şeker yükleme testi sonucunda ortaya çıkan sonuçlara göre gizli şeker hastalığını anlatmak için kullanılan iki farklı kavram olmasına rağmen ikiside gizli şekeri ifade etmektedir. 

Gizli Şekerinizin Olup Olmadığını Hangi Testler Gösterir?

Gizli şeker olup olmadığını anlamak için başvurulacak en kolay ve basit test açlık kan şekeri düzeyinizdir. Diyabet açısından risk taşıyan bireylerde gizli şeker hastalığını saptamak için oral glikoz tolerans testi (OGTT)  denilen şeker yükleme testleride kullanılabilir.  Doktorlar pre-diyabeti belirlemek için açlık kan şekeri veya oral glikoz tolerans testi (OGTT) kullanabilirler. Her iki test içinde 10-12 saatlik gece açlığı gerekmektedir. Şeker yüklemem testi için bir kez açken kan alınarak ölçüm yapılır , sonraki ölçüm ise şeker li su içildikten 2 saat sonra alınan kanda ölçüm yapılır.  

Gizli Şeker Tanısı İçin Kan Şeker Düzeylerim Ne Olmalıdır? 

Normal şartlarda 10-12 saatlik bir gecelik açlık sonrası bakılan açlık kan şekeri düzeyi 100 mg/dl altında olmalıdır. Eğer kişinin açlık kan şekeri düzeyi 100 mg/dl ile 125 mg/dl arasında ise kişide gizli şeker hastalığı vardır. 126 mg/dl ve üstü değerler ise şeker hastalığıdır. 

OGTT ( oral glikoz tolerans testi) denilen şeker yükleme testi yapılan bir hastada açlık kan şekeri 100 mg/dl ile 125 mg/dl arasında ise ( bozulmuş açlık glikozu ) ya da 2. saat ölçülen kan şeker düzeyi 140 mg/dl ile 200 mg/dl arasında ise ( bozulmuş glikoz toleransı)  hastada gizli şeker hastalığı vardır. 200 mg/dl üzerinde çıkan sonuçlar şeker hastalığıdır. Hem açlık kan şekeri hem de OGTT'de gizli şekeri saptamada kullanılabilecek testlerdir. 

Gizli Şeker Hastalığını Erken Bilmem Neyi Değiştirir? 

Gizlik şeker hastalarının kan şekeri normal olan bireylere göre kalp ve damar hastalığına yakalanma riski yaklaşık 2 kat artmıştır. Bu risk diyabet hastalarında 4 kata kadar çıkmaktadır. Bu nedenle erken saptanan gizli şeker hastalarında yapılacak yaşam tarzı değişiklikleri ve gerektiğinde verilecek olan ilaç tedavileri ile bu risk azaltılabilir ya da önlenebilir. Yapılan çalışmalarda gizli şeker hastalarında yapılacak olan yaşam tarzı değişiklikleri (diyet , ekzersiz vs) ile kişilerin yaklaşık %60 gibi büyük bir çoğunluğunda şeker hastalığına ilerlemesi ya da şeker hastalığına ilerlemesinin geçiktirilmesi başarılmıştır. Bu nedenle erken tanı koymak çok önemlidir.

Gizli Şekerin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Gizli şeker saptanan hastalarda yaşam tarzı değişiklikleri ile kan şeker düzeyleri normal sınırlara çekilebilmektedir. Bunlar içinde en önemli olan nokta planlanacak olan diyet ve ekzersiz programının kişiye özel olmasıdır.  Burada amaç yeme alışkanlıklarımızın düzeltilmesi, fiziksel aktivitemizin arttırılması sonucu kilo vermektir. ( örneğin 6 ay içinde yaklaşık %5-10 kilo azalması) Bu sağlandığında gizli şekerden , şeker hastalığına geçiş önlenebilmekte ya da geçiktirilebilmektedir. 

Gizli şeker hastalarında her tedavi şekli bireyselleştirlmelidir. Ek risk faktörleri varsa ( tansiyon yüksekliği , kalp dama hastalığı , kolestrol yüksekliği , aşırı kilo, sigara  vs) doktorunuz yaşam tarzı değişiklikleri yanında bu risk faktörlerinin tedavisi ile birlikte direkt olarak şeker kontrolünü sağlayıcı ilaç tedavilerini de düşünebilir. 

Kimler Gizli Şeker Tanısı İçin Test Yaptırmalıdır? 

1) Kilolu ( vücut kitle indeksi 25 üzerinde olanlar) bireyler 

2) 40 yaşın üzerindeki bireyler,

3) 40 yaşından genç olup şu risk faktörlerinden birine sahip bireyler; ailede şeker hastalığı öyküsü olanlar, yüksek tansiyon hastası olanlar, kolestrolü yüksek olanlar, iyi huylu kolestrolü (HDL) düşük olanlar, gebelikte şeker hastalığı öyküsü olanlar, 4 kg üzerinde bebek doğum öyküsü olanlarda tarama yapılmalıdır.